لە سەردەمی ئەمڕۆدا کە بە سەردەمی زانیاری ناودەبرێت، داتا بووەتە یەکێک لە گرنگترین سامانەکانی جیهان. هەموو ڕۆژێک ملیۆنان گیگابایت زانیاری نوێ دروست دەبن و پێویستمان بە سیستم و تەکنەلۆژیای پێشکەوتوو هەیە بۆ هەڵگرتن، بەڕێوەبردن و ئاڵوگۆڕکردنی ئەم زانیاریانە. ئەم بابەتە روونکردنەوەیەکی تەواوە لەسەر گرنگی و ڕێکارەکانی کارکردن لەگەڵ داتا لە تەکنەلۆژیای نوێدا.
تێگەیشتن لە چەمکی داتا
داتا چییە؟
داتا بریتییە لە کۆمەڵێک زانیاری خاو کە لە شێوەی ژمارە، وشە، وێنە، دەنگ، یان ڤیدیۆدا هەڵگیراوە. ئەم زانیاریانە دەتوانن گۆڕاو یان ناگۆڕاو بن و پێویستیان بە پروسێسکردن هەیە تا بێنە سوود.
جۆرەکانی داتا
داتای ساختاری (Structured Data):

داتایەکی ڕێکوپێکە کە لە خشتە و کۆڵومدا ڕێکخراوە
نموونە: بنکەی داتای کڕیارەکان، ناوەندی زانیاری کارمەندان

داتای نا-ساختاری (Unstructured Data):

داتایەک کە شێوازێکی دیاریکراوی نییە
نموونە: دەقی ئازاد، وێنە، ڤیدیۆ، پۆستەکانی سۆشیاڵ میدیا

داتای نیمچە-ساختاری (Semi-structured Data):

تێکەڵەیەک لە هەردووکیان
نموونە: فایلەکانی JSON, XML

تەکنەلۆژیاکانی هەڵگرتنی داتا
بنکەی داتای نەریتی (Traditional Databases)
بنکەی داتای پەیوەندیدار (Relational Databases):

بەکارهێنانی خشتەکان بۆ هەڵگرتنی زانیاری
زمانی SQL بۆ گەڕان و بەڕێوەبردن
نموونە: MySQL, PostgreSQL, Oracle

سوودەکانی:

ڕاستی و پارەزگاری زانیاری
سادەیی لە بەکارهێنان
پشتگیری کۆمەڵگای پێشکەوتوو

بنکەی داتای نا-پەیوەندیدار (NoSQL Databases)
جۆرەکانی NoSQL:

Document-based: MongoDB, CouchDB
Key-Value: Redis, DynamoDB
Column-family: Cassandra, HBase
Graph: Neo4j, Amazon Neptune